مهم ترین مواد و عناصر تشکیل دهنده عسل طبیعی، علاوه بر انواع قندهای مختلف و ویتامینها و پروتئین ها و مواد معدنی، چهار ویژگی ضد میکروبی آن نیز می باشد.
اول از همه این که عسل دارای فشار اسمزی بالایی است یعنی این ماده دارای آب کمی، معمولا کمتر از 18 درصد می باشد. وقتی این ماده با بافتی تماس برقرار می کند، آب سلول ها را جذب می کند و آن ها را می کشد.

دوم این که عسل شدیدا اسیدی است. متوسط اسیدیته(PH) عسل خیلی متغیر و در بیشتر موارد پایین تر از 4 است که آن را از بیشتر مواد غذایی و حتی تعدادی از اسیدها اسیدی تر می کند. اسیدیته پایین از رشد بیشتر میکروب ها جلوگیری می کند.

سوم این که عسل توانایی آن را دارد که در شرایط خاص تولید پراکسید هیدروژن کند. پراکسید هیدروژن به عنوان ماده ای ضد عفونی کننده برای سال هاست که استفاده می شود. اما به علت این که این ماده در حضور نور و هوا ناپایدار است، ذخیره و استفاده از آن مشکل است.
همچنین پراکسید هیدروژن در غلظت بالا برای بافت های انسان خیلی سمی بوده و به این دلیل برای ضد عفونی موضعی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. عسل این مشکل را حل کرده و سازکاری ایده آل برای تولید پراکسید هیدروژن به میزان کنترل شده را فراهم آورده است.

چهارم اینکه، عسل حاوی مواد گیاهی دیگری است که از شهد گل ها به دست می آید. یکی از آن ها که اخیرا در محتویات عسل کشف شده، متیل گلی اکسال است. برای مثال این ماده خاصیت ضد باکتریایی بسیاری دارد و در عسل مانوکا مقدار آن بیش از 1000 برابر سایر عسل ها می باشد.

از جمله همین دلایل است که توانسته عسل را به عنوان یک ماده شفابخش در بین مردم برای سالیان سال حفظ کند.