ابتدا باید دانست که طبع عسل گرم و خشک است لیکن هستند عسل هایی که طبع میانه و خنک دارند. برای عسل چه در طب سنتی و اسلامی و چه در پزشکی حاضر فواید بیشماری ذکر شده که دانستن آنها خالی از فایده نیست.
در قرآن از عسل به عنوان شفا برای مردم یاد شده و در زبان بزرگان دین عسل را به تنهایی یا مخلوط با دیگر مواد مفید، در درمان بیماریها و امراض گوناگون ستایش کرده و به مصرف آن توصیه کرده اند. عسل خوب باید غلیظ و کش دار بوده و میان دو انگشت تاری از خود به جا بگذارد. رنگ و بوی عسل مربوط به تغذیه زنبوران عسل از شهد گل هاست و لزوما نشان دهنده عسل خوب نیست. رنگ عسل از سفید شفاف تا قرمز و قهوه ای تیره می تواند متفاوت باشد. از عسل به عنوان پاک کننده اخلاط بدن و رطوبت گیر قوی یاد می شود. معمولا به صورت ناشتا و همراه با کمی آب، بسیار به خوردن آن سفارش شده است. در درمان بیماریهای دهان و گوارش، معده، کبد، ریه، قلب و عروق، مغز، روده و تمام بیماریهای مرتبط با این ارگانهای اساسی کاربرد دارد. از طرفی به عنوان حامل برای داروها استفاده می شود تا دارو را به راحتی به محل مورد نظر در بدن هدایت نماید. از آنجائیکه در هیچ کجای دنیا شکی بر فواید عسل نبوده و نیست بنابراین وجود تولیدات عسل طبیعی بسیار اهمیت می یابد زیرا عسل تغذیه ای و عسل تقلبی به هیچ وجه دارای اثرات درمانی نبوده و صرفا به عنوان عسل های ارزان قیمت و بی کیفیت، جیب تولیدکنندگان آن را پر می نماید. عسل به علت داشتن مواد آنتی باکتریایی قوی در درمان انواع عفونت نقش فعال دارد و همچنین در بهبود زخم بسیار سریع عمل می کند. عسل خوب و مرغوب در هر جایی می تواند تهیه شود اما عسل کوهستان و مناطقی که زنبور عسل به راحتی بتواند رطوبت شهد را بگیرد از عسل های باارزش محسوب می شوند. طب سنتی در راستای استفاده روزانه از عسل همواره پیشرو بوده و مخلوط ادویه ها یا سایر داروهای گیاهی را با عسل، بسته به نوع بیماری در دستور کار خود داشته است. لذا ضروری به نظر میرسد که ما نیز در عصر حاضر به جای استفاده از داروهای شیمیایی که گاه عوارض بسیاری بر ارگانهای دیگر بدن بر جای می گذارند، به درمان بیماری از طریق طب سنتی و معجون های عسلی کمی بیشتر بیاندیشیم.